โครงการลดการพึ่งพิงยาสูบ เป็นโครงการที่มุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และแกนนำเยาวชนรุ่นใหม่ในการขับเคลื่อนรณรงค์ลดพื้นที่การปลูกใบยาสูบ ลดค่าใช้จ่ายและเพิ่มช่องทางการสร้างรายได้จากอาชีพเศรษฐกิจทางเลือกที่เหมาะสมกับบริบทของแต่ละพื้นที่ โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ ด้วยความรู้ ความสามารถ เพื่อให้เกิดการพออยู่พอกิน นำไปสู่การพัฒนาชุมชนสร้างเป็นชุมชนต้นแบบและขยายผลไปยังชุมชนอื่นๆ ซึ่งการดำเนินงานของโครงการฯ ตั้งแต่ กรกฎาคม 2561- มกราคม 2563 โดยมีรายละเอียดของกิจกรรมดังนี้
 

1. ประชุมวางแผนการทำงานและคัดเลือกพื้นที่กลุ่มเป้าหมาย

2. ลงพบปะพูดคุยกับพื้นที่กลุ่มเป้าหมาย

• สำรวจข้อมูลการปลูกใบยาสูบในพื้นที่เป้าหมาย

3. การร่วมคิดวิเคราะห์และให้ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพึ่งพิงยาสูบในชุมชน ศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพึ่งพิงยาสูบในชุมชน วิเคราะห์บริบทและทุนทางสังคมของชุมชนโดยการจัดเวทีประชาคมวิเคราะห์พื้นที่ต้นแบบ เพื่อค้นหา Good practice ของรูปแบบลดการพึ่งพิงยาสูบในชุมชน (ตนเอง ครอบครัว ชุมชน) “คิด: ร่วมคิดวิเคราะห์(Analyze)”

4. สร้างความเข้าใจและเข้าถึงข้อมูลอันตรายของยาสูบของคนในพื้นที่ปลูกใบยาสูบ

• การร่วมออกแบบ พัฒนา และสร้างกระบวนการมีส่วนร่วม สู่การปรับเปลี่ยน ลด ละ เลิก การปลูกใบยาสูบในชุมชน “ค้น : ร่วมค้นหา ออกแบบ และพัฒนา (Design and Develop)”

5. เยาวชนรุ่นใหม่ เข้าใจและเข้าถึงข้อมูลพิษภัยของใบยาสูบ

• สร้างกลุ่มแกนนำ
• จัดทีมแกนนำเยาวชน รณรงค์กระตุ้น สร้างอนาคตชุมชนไร้ใบยาสูบ

6. “แลกเปลี่ยนเรียนรู้ สู่การพัฒนา” (ชาวบ้าน + เยาวชน) “คุย: การแลกเปลี่ยน (Exchange)”

7. เรียนรู้พื้นที่ “เศรษฐกิจพอเพียง”

8. สรุปแนวทางการสร้าง "ชุมชนสดใส ไร้ใบยาสูบ”

9. ถอดบทเรียน ข้อเสนอแนะโครงการที่จะขับเคลื่อนต่อยอดขยายผลต่อไป“ขยาย: การขยายผล (Scale up)”

10. ติดตามและประเมินผลโครงการ

จากงานวิจัยพบว่า จังหวัดสงขลาและสตูล มีการปลูกยาสูบมากที่สุด จึงกำหนดให้จังหวัดสงขลาและสตูลเป็นพื้นที่เป้าหมายของโครงการซึ่งชุมชนที่จะเข้าร่วมต้อง มีพื้นที่ปลูกยาสูบเพื่อใช้ในการบริโภคเองหรือเป็นรายได้เสริมเท่านั้น

จากการลงสำรวจพื้นที่เป้าหมาย ชุมชนที่ตอบรับเป็นพื้นที่นำร่องแล้ว ได้แก่

1. ชุมชนบ้านแคเหนือ ม.2 ต.แค อ.จะนะ จ.สงขลา
2. ชุมชนบ้านเพนียต ม.4 ต.แค อ.จะนะ จ.สงขลา
3. ชุมชนบ้านเกาะทาก ม.2 ต.นาหว้า อ.จะนะ .จ.สงขลา
4. ชมชนบ้านบ่อแพ ม.12 ต.ท่าช้าง อ.บางกล่ำ จ.สงขลา
5. ชุมชนบ้านโคกเมา ม.7 ต.ท่าช้าง อ.บางกล่ำ จ.สงขลา

ในส่วนพื้นที่จังหวัดสตูลอยู่ในช่วงการสำรวจเลือกพื้นที่เป้าหมาย