โครงการร้านชำ ร้านน้ำชาไร้ยาสูบ

โครงการร้านชำ ร้านน้ำชาไร้ยาสูบเป็นอีกหนึ่งโครงการที่ต้องการแก้ปัญหาการบริโภคบุหรี่ โดยการลดปัจจัยนำเข้าผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชนโดยใช้มัสยิดเป็นศูนย์กลางการขับคลื่อน เนื่องจากในชนบทบุหรี่หาซื้อได้ง่ายตามร้านสะดวกซื้อโดยเฉพาะร้านขายของชำ ร้านน้ำชาที่มีการจำหน่ายใบจาก (บุหรี่มวนเอง) และเป็นที่นิยมของวัยรุ่นในหมู่บ้าน ถึงแม้เป็นสิ่งผิดกฎหมายแต่ยังไม่มีการบังคับใช้หรือกวดขันมากนัก

การจำกัดการเข้าถึงบุหรี่โดยการกำหนดไม่ให้มีการขายบุหรี่ในพื้นที่เสี่ยงหรือเขตสาธารณะจะช่วยลดอัตตรากรสูบบุหรี่ลงได้ โครงการร้านชำ ร้านน้ำชาไร้ยาสูบให้ความสำคัญกับการพัฒนาเยาวชนนอกระบบให้มีความรู้เรื่องพิษภัยบุหรี่ ยกระดับเยาวชนนอกระบบสู่การเป็นนักรณรงค์และนักประสานงานในพื้นที่ เนื่องจากเยาวชนนอกระบบจะรู้สภาพ พื้นที่ ปัญหา​และบริบทในชุมชกลุ่มคนอื่น และเป็นกลุ่มคนที่เข้าถึงตัวตนของปัญหาได้ดีเพราะคลุกคลีอยู่ในชุมชน

การสร้างกลไกในแต่ละพื้นที่ ประชุมหาแนวทางร่วมกับผู้นำศาสนาเพิ่มประสิทธิภาพการควบคุมการสูบบุหรี่และสร้างพื้นที่สาธารณะปลอดบุหรี่ขึ้น โดยจะต้องใช้การมีส่วนร่วมจากเยาวชนนอกระบบ ผู้นำศาสนา ผู้นำชุมชนตลอดจนชาวบ้านและภาคีต่างๆ ในพื้นที่ให้เฝ้าระวังสถานการณ์บุหรี่ในชุมชน

รูปแบบกิจกรรมแบ่งเป็น 4 กระบวนการใหญ่ๆ ดังนี้

1. การสร้างองค์ความรู้ให้กับชุมชน ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การบรรยาย การออกแบบกิจกรรม การใช้สื่อต่างๆ
2. ให้ความรู้เทคนิคและวิธีการการเชิญชวน การจัดกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ให้กับกลุ่มเยาวชนที่ตั้งขึ้น โดยเฉพาะเยาวชนนอกระบบ
3. การกำหนดพื้นที่สุขภาวะรอบๆ มัสยิด 50 เมตร โดยมติของชุมชน เป็นพื้นที่ที่มีการขอความร่วมมือไม่ให้มีการสูบบุหรี่ รวมไปถึงการรณรงค์ร้านค้าในชุมชนให้เลิกจำหน่ายผลิตภัณฑ์ยาสูบทุกชนิด รวมถึงเชิญชวนให้ผู้นำศาสนา ผู้นำชุมชน ครูสอนศาสนาและชาวบ้าน เข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนด
4. การสร้างมาตรการชุมชนหรือการออกกฎบังคับต่างๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อให้พื้นที่สาธารณะเป็นเขตปลอดบุหรี่อย่างยั่งยืน

การทำเครื่องหมายห้ามสูบบุหรี่นี้ทำให้หน้าที่ในการสานพลังภาคส่วนสังคมต่างๆ ให้เข้ามาช่วยลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ในที่สาธารณะที่มีหมุดหมาย จัดทำพื้นที่สุขภาวะรอบๆ มัสยิดให้เกิดเป็นกระแสสังคมในการสร้างสิ่งแวดล้อมของศาสนสถานปลอดบุหรี่ 100% เพื่อปกป้องคุ้มครองสุขภาพของประชาชนจากพิษภัยของการได้รับควันบุหรี่มือสอง